بیماری زبان جغرافیایی یا Erythema migrans linguae (به انگلیسی Geographic tongue) یک بیماری خوش خیم دهانی است که در آن بافت‌های زبان به شکل نقشه‌ای شکل می‌گیرند که به نظر می‌رسد چون بخش‌های مختلف آن سفید رنگند و درون آن‌ها بخش‌هایی قرمز رنگ قرار دارند. بیماری زبان جغرافیایی بیشتر در بین افراد بالغ رخ می‌دهد و علت آن هنوز به طور کامل مشخص نشده است. علاوه بر شکل نقشه‌ای زبان، ممکن است افراد مبتلا به این بیماری احساس درد، سوزش و تحریک در زبان خود داشته باشند، اما به طور کلی بیماری زبان جغرافیایی خطری برای سلامتی فرد ندارد و به صورت خودبخود بهبود می‌یابد.

انواع زبان جغرافیایی

1. بیماری زبان جغرافیایی ساده: بیماری زبان جغرافیایی ساده یا بیماری زبان بدون علایم همراه، عبارت است از نوعی بیماری که تنها به صورت الگوی جغرافیایی در زبان نمایان می‌شود و با سایر علائم همراه نیست.
2. بیماری زبان جغرافیایی با علائم تحریکی: در این نوع بیماری زبان جغرافیایی، علائم تحریکی مانند درد، سوزش و خارش در زبان همراه با الگوی جغرافیایی مشاهده می‌شود.
3. بیماری زبان جغرافیایی با علائم خشکی: در برخی از افراد، بیماری زبان جغرافیایی با خشکی دهان و لکه‌های قرمز در دهان همراه است.
4. بیماری زبان جغرافیایی با سایر علائم: در برخی از افراد، بیماری زبان جغرافیایی با سایر علائم مانند بیماری‌های پوستی و یا بیماری‌های گوارشی همراه است.

علت بروز زبان جغرافیایی

علت بیماری زبان جغرافیایی هنوز به طور کامل مشخص نشده است. با این حال، برخی فرضیات درباره علت این بیماری وجود دارد که عبارتند از:

1. عوامل ژنتیکی: بعضی از تحقیقات نشان می‌دهند که بیماری زبان جغرافیایی به صورت خانوادگی انتقال پذیر است و بیماری در افرادی با تاریخچه خانوادگی بیماری بیشتر دیده می‌شود.
2. اضطراب و استرس: برخی از پژوهش‌ها نشان داده‌اند که استرس و اضطراب ممکن است باعث بروز بیماری زبان جغرافیایی شود. این بیماری در برخی از افراد پس از تجربه استرس، اضطراب و یا درد شدید دندان یا زبان رخ می‌دهد.
3. خلل در سیستم ایمنی: برخی از پژوهش‌ها نشان می‌دهند که بیماری زبان جغرافیایی ممکن است به علت خلل در سیستم ایمنی بدن ایجاد شود که باعث تحریک بافت‌های زبان و تغییر رنگ آن می‌شود.
4. عوامل محیطی: مصرف مواد غذایی تند و چسبنده، مصرف سیگار و مصرف الکل ممکن است باعث تحریک بافت‌های زبان شود و به بروز بیماری زبان جغرافیایی کمک کند.

برای کسب اطلاعات در مورد لکوپلاکی و راه های درمان آن کلیک کنید

افراد در معرض زبان جغرافیایی

بیماری زبان جغرافیایی به شکل عمومی در هر سنی و در هر جنسیتی می‌تواند رخ دهد. با این حال، برخی عوامل ممکن است باعث افزایش خطر ابتلا به این بیماری شوند. برخی از عوامل ممکن شامل موارد زیر است:

1. سابقه خانوادگی: داشتن سابقه خانوادگی از بیماری زبان جغرافیایی می‌تواند باعث افزایش خطر ابتلا به این بیماری شود.
2. سن: بیماری زبان جغرافیایی ممکن است در هر سنی رخ دهد، اما بیشتر در بین افراد بالای ۴۰ سال شایع است.
3. عوامل استرس زا: استرس ممکن است باعث تشدید علائم بیماری زبان جغرافیایی شود. بنابراین، افرادی که با عوامل استرس زا مثل اضطراب یا استرس شدید روبرو هستند، بیشتر در معرض خطر ابتلا به این بیماری قرار دارند.
4. بیماری‌های خاص: برخی بیماری‌های خاص مانند بیماری‌های ایمنی باعث تشدید علائم بیماری زبان جغرافیایی می‌شوند و باعث افزایش خطر ابتلا به این بیماری می‌شوند.
5. عوامل محیطی: عوامل محیطی مانند غذای تند و گرم، مصرف دخانیات، و استفاده از محصولات دندان‌‌‌‌پزشکی مانند خمیردندان حاوی لائور سولفات و فلوراید، ممکن است باعث تشدید علائم بیماری زبان جغرافیایی شوند.

علائم زبان جغرافیایی

بیماری زبان جغرافیایی (Geographic tongue) معمولاً بدون علائم و درد یا سایر عوارض جانبی ایجاد می‌شود. اگرچه در برخی افراد، ممکن است باعث احساس درد، سوزش یا تحریک در زبان شود. علائم بیماری زبان جغرافیایی ممکن است شامل موارد زیر باشد:

1. شکل نقشه‌ای زبان: این علامت برجسته‌ترین علامت بیماری زبان جغرافیایی است، که در آن بافت‌های زبان به شکل نقشه‌ای شکل می‌گیرد که به نظر می‌رسد چون بخش‌های مختلف آن سفید رنگند و درون آن‌ها بخش‌هایی قرمز رنگ قرار دارند. در بعضی از افراد، این نقشه‌ها ممکن است به صورت پوسته‌های سفید روی زبان نیز مشاهده شود.
2. تغییرات در رنگ زبان: به عنوان مثال، ممکن است بخش‌هایی از زبان به رنگ قرمز یا صورتی روشن تغییر کنند و یا بخش‌هایی از زبان به رنگ سفید یا خاکستری تغییر کنند.
3. درد: در برخی از افراد با بیماری زبان جغرافیایی، ممکن است باعث درد و سوزش در زبان شود. این درد معمولاً خفیف است و در بسیاری از موارد بهبود می‌یابد.
4. سایر علائم: در بعضی از افراد، ممکن است باعث ایجاد خشکی دهان و آفت‌های دهانی شود. همچنین در بعضی از موارد، بیماری زبان جغرافیایی با بیماری‌هایی مانند لوسپلاکیا (Luspalsy)، بیماری‌های پوستی و یا بیماری‌های گوارشی همراه باشد.

علائم زبان جغرافیایی در کودکان

بیماری زبان جغرافیایی (Geographic tongue) در کودکان نیز رخ می‌دهد و به طور کلی علائم و علت آن در کودکان مشابه بزرگسالان است. با این حال، در کودکان ممکن است بیماری زبان جغرافیایی با برخی علائم دیگر همراه باشد. علائم بیماری زبان جغرافیایی در کودکان ممکن است شامل موارد زیر باشد:

1. شکل نقشه‌ای زبان: در بیشتر موارد، علامت برجسته بیماری زبان جغرافیایی در کودکان نیز شکل نقشه‌ای زبان است که به نظر می‌رسد چون بخش‌های مختلف آن سفید رنگند و درون آن‌ها بخش‌هایی قرمز رنگ قرار دارند.
2. تحریک و درد: در برخی از کودکان ممکن است باعث تحریک و درد در زبان شود. این درد معمولا خفیف است و در چند روز بهبود می‌یابد.
3. خشکی دهان: در بعضی از کودکان، بیماری زبان جغرافیایی با خشکی دهان و لکه‌های قرمز در دهان همراه است.
4. سایر علائم: در برخی از کودکان، بیماری زبان جغرافیایی با بیماری‌های دیگری مانند بیماری‌های پوستی و یا بیماری‌های گوارشی همراه است.

زبان جغرافیایی در نوزادان

بیماری زبان جغرافیایی در نوزادان نادر است ولی ممکن است رخ دهد. در این بیماری، زبان به شکل مناطق قرمز و سفید با مرزهای واضح شکل گرفته است. در ادامه، به بررسی علت، علائم و درمان بیماری زبان جغرافیایی در نوزادان می‌پردازیم:

• علت:

دلیل این بیماری در نوزادان هنوز مشخص نیست، اما ممکن است به دلیل مسائل ایمنی، حساسیت‌های غذایی یا عفونت‌های ویروسی باشد.

• علائم:

علائم بیماری زبان جغرافیایی در نوزادان ممکن است شامل موارد زیر باشد:

1. ظاهر مناطق قرمز و سفید در زبان با مرزهای واضح.
2. تحریک و حساسیت زبان، که ممکن است باعث سختی‌هایی در بلعیدن شود.
3. بازتاب نور در بیشتر مناطق زبان.
4. درد و تورم در ناحیه زبان.

نحوه تشخیص زبان جغرافیایی

تشخیص بیماری زبان جغرافیایی (Geographic tongue) بر اساس نمایش الگوی جغرافیایی در سطح زبان انجام می‌شود. برای تشخیص بیماری زبان جغرافیایی، پزشک معالج ممکن است از روش‌های زیر استفاده کند:

1. بررسی تاریخچه پزشکی: پزشک در ابتدا به تاریخچه پزشکی فرد مبتلا به بیماری زبان جغرافیایی توجه می‌کند تا از بروز علائم بیشتری پس از مصرف داروها و یا مواد غذایی خاص مطلع شود.
2. بررسی ظاهر زبان: پزشک با مشاهده زبان بیمار، بررسی الگوی جغرافیایی و لکه‌های قرمز و سفید روی زبان انجام می‌دهد.
3. بررسی علائم همراه: در صورتی که بیمار همراه با بیماری زبان جغرافیایی علائم دیگری نیز داشته باشد، پزشک ممکن است از روش‌های تصویربرداری مانند سونوگرافی و یا آزمایش‌های خون برای تشخیص علت احتمالی بیماری استفاده کند.

درمان زبان جغرافیایی

بیماری زبان جغرافیایی (Geographic tongue) معمولاً بی خطر است و به صورت خودبخود بهبود می‌یابد. با این حال، برخی روش‌های درمانی برای کاهش علائم و تحریک‌های مرتبط با بیماری زبان جغرافیایی وجود دارد. در ادامه به برخی از راه‌های درمانی بیماری زبان جغرافیایی اشاره می‌کنیم:

1. استفاده از محصولات آرامبخش: محصولات آرامبخش مانند دهانشویه‌ها و انواع ضد التهاب‌های دهانی می‌توانند به کاهش درد و تحریک زبان کمک کنند.
2. استفاده از محصولات مرطوب کننده: استفاده از محصولات مرطوب کننده مانند ژل‌های مخصوص دهان و انواع روغن‌های طبیعی می‌تواند به بهبود خشکی دهان و لکه‌های قرمز در دهان کمک کند.
3. استفاده از داروهای ضدالتهابی: در برخی موارد، پزشک ممکن است داروهای ضدالتهابی مانند استامینوفن، ایبوپروفن و کورتیکواستروئیدها را به شما تجویز کند تا به کاهش درد و تحریک زبان کمک کنند.
4. تغییر در رژیم غذایی: در برخی موارد، تغییر در رژیم غذایی می‌تواند به کاهش علائم بیماری زبان جغرافیایی کمک کند. به عنوان مثال، مصرف غذاهای غنی از ویتامین‌های B و C و مصرف مواد غذایی حاوی روغن‌های گیاهی می‌تواند به بهبود علائم کمک کند.
5. رعایت بهداشت دهان و دندان: رعایت بهداشت دهان و دندان با تمیز کردن دهان و استفاده از محصولات پاک‌کننده دهانی می‌تواند به بهبود علائم بیماری زبان جغرافیایی کمک کند.

درمان زبان جغرافیایی با طب سنتی

در طب سنتی، برخی گیاهان دارویی برای کاهش علائم بیماری زبان جغرافیایی مورد استفاده قرار می‌گیرند. با این حال، همواره قبل از استفاده از هر نوع درمان طب سنتی باید با پزشک خود مشورت کنید تا مطمئن شوید که این روش درمانی برای شما مناسب است. در ادامه به برخی از گیاهان دارویی مورد استفاده در طب سنتی برای درمان بیماری زبان جغرافیایی اشاره می‌کنیم:

1. ریشه چوب مادر: ریشه چوب مادر به عنوان یک ضد التهاب طبیعی شناخته شده است و می‌تواند به کاهش التهاب و درد زبان کمک کند.
2. گل بابونه: گل بابونه به عنوان یک ضد التهاب طبیعی شناخته شده است و ممکن است به کاهش التهاب و درد زبان کمک کند.
3. برگ نعناع: برگ نعناع به عنوان یک ضد التهاب طبیعی شناخته شده است و ممکن است به کاهش التهاب و درد زبان کمک کند.
4. رزماری: رزماری به عنوان یک ضد التهاب طبیعی شناخته شده است و ممکن است به کاهش التهاب و درد زبان کمک کند.
5. چای سبز: چای سبز به عنوان یک ضد اکسیدان قوی شناخته شده است و ممکن است به بهبود سلامتی دهان و زبان کمک کند.